Ksylitol

Ksylitol to naturalny słodzik, który ma wiele korzyści dla zdrowia i urody. Jest to związek chemiczny, który występuje naturalnie w niektórych owocach, warzywach i grzybach. Dawniej pozyskiwano go z kory brzozowej, stąd jego zwyczajowa nazwa „cukier brzozowy”.

Jest on polecany jako zdrowsza alternatywa dla tradycyjnego cukru, ponieważ ma niższy indeks glikemiczny, niższy kaloryczność i nie wymaga insuliny do metabolizmu. Ponadto, ksylitol nie powoduje próchnicy, a wręcz hamuje rozwój bakterii i grzybów w jamie ustnej.

Czym jest ksylitol?

Ksylitol jest pięciowęglowym alkoholem polihydroksylowym, który ma wzór sumaryczny C5H12O5. Jest to zredukowana pochodna ksylozy, czyli cukru prostego, który należy do grupy pentoz.

Ksylitol ma słodki smak, podobny do sacharozy, ale jest o 40% mniej kaloryczny. Jego wartość energetyczna wynosi 240 kcal/100 g, podczas gdy sacharoza ma 400 kcal/100 g. Ksylitol ma również niższy indeks glikemiczny (IG), czyli miarę tego, jak szybko podnosi się poziom glukozy we krwi po spożyciu danego produktu. Indeks glikemiczny ksylitolu wynosi 8, podczas gdy sacharozy 70.

Oznacza to, że cukier brzozowy nie powoduje gwałtownych skoków cukru we krwi, co jest korzystne dla osób z zaburzoną tolerancją glukozy lub cukrzycą. Jest również metabolizowany z niewielkim udziałem insuliny, hormonu odpowiedzialnego za transport glukozy do komórek. Dlatego nie obciąża trzustki i nie sprzyja otyłości.

Jak powstaje ksylitol?

Ten fiński cukier występuje naturalnie w niektórych owocach, warzywach i grzybach. Największe jego ilości znajdują się w jagodach, śliwkach, gruszkach, kukurydzy, kalafiorze, pieczarkach i drożdżach. Wytwarza się go również w organizmie człowieka w procesach trawienia. Szacuje się, że człowiek produkuje około 15 g ksylitolu dziennie. Jest więc substancją naturalną i bezpieczną dla ludzi.

Można go również otrzymać sztucznie z ksylozy, która jest pozyskiwana z biomasy roślinnej, np. z kory brzozowej, słomy pszennej, łusek kukurydzy lub odpadów drzewnych. Proces otrzymywania cukru brzozowego polega na uwodornieniu ksylozy w obecności katalizatora, np. niklu Raneya.

Ksylitol otrzymany w ten sposób jest oczyszczany i krystalizowany, a następnie stosowany w przemyśle spożywczym jako słodzik. Jest również używany w kosmetyce i farmacji jako składnik past do zębów, płynów do płukania ust, kremów do twarzy, balsamów do ust i innych produktów.

Jakie są zastosowania cukru fińskiego?

Cukier fiński jest wszechstronnym słodzikiem, który można wykorzystać w wielu sytuacjach. Oto kilka przykładów:

W kuchni

Ksylitol można stosować jako zamiennik cukru w różnych przepisach na ciasta, ciasteczka, dżemy, nalewki, napoje, lody, musy, budynie i inne desery. Ma podobną słodkość i objętość do cukru, więc można go używać w tej samej proporcji.

Jednak należy pamiętać, że ma on niższą temperaturę topnienia i krystalizacji, co może wpływać na konsystencję niektórych wyrobów. Nie karmelizuje się, więc nie nadaje się do przygotowywania karmelu, miodu czy lukru.

W kosmetyce

Ksylitol ma właściwości nawilżające, przeciwzapalne i antybakteryjne, dlatego jest często dodawany do produktów do pielęgnacji zębów, skóry i włosów. Pomaga w usuwaniu płytki nazębnej, zapobiega pojawieniu się próchnicy i stanów zapalnych dziąseł, likwiduje nieprzyjemny zapach z ust i poprawia mineralizację szkliwa zębowego. Dlatego znajduje się w składzie past do zębów, płynów do płukania ust, gum do żucia i cukierków.

Ksylitol również poprawia stan skóry, redukuje zaczerwienienia, łagodzi podrażnienia i wspomaga gojenie ran. Można go znaleźć w kremach do twarzy, balsamach do ust, maseczkach, peelingach i tonikach. Wzmacnia także włosy, zapobiega ich łamaniu i wypadaniu, nadaje im połysk i objętość. Można go stosować w szamponach, odżywkach, maskach i olejkach do włosów.

W lecznictwie

Ksylitol ma korzystny wpływ na zdrowie całego organizmu. Pomaga w regulacji poziomu cukru i insuliny we krwi, co jest ważne dla osób z cukrzycą lub insulinoopornością. Wspomaga trawienie, poprawia pracę jelit i wątroby, zapobiega zaparciom i biegunkom, ogranicza rozwój pleśni i drożdżaków w przewodzie pokarmowym.

Wzmacnia także układ odpornościowy, opóźnia proces starzenia się organizmu, poprawia stan kości i zębów, zwiększa przyswajanie wapnia w diecie.

Może być pomocny w leczeniu niektórych chorób i dolegliwości, takich jak: zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, alergie, astma, grzybica, osteoporoza, kamica nerkowa, reumatoidalne zapalenie stawów, choroba Alzheimera i Parkinsona.

Jak widzisz, cukier brzozowy to nie tylko słodzik, ale także cenny sojusznik w dbaniu o zdrowie i urodę. Możesz go wykorzystać na wiele sposobów, zawsze pamiętając o umiarkowaniu i odpowiednim dawkowaniu.